Daphnis en Chloe

16-05-2021

Achilles Bentos' voorkeur voor thema's uit de klassieke mythologie is wel gekend (zie onder andere zijn reeks schilderijen over Leda en de zwaan).

Een ander thema dat Bentos ten minste twee maal heeft gebruikt is dat van Daphnis en Chloe. Het verhaal van deze twee jongeren is ons gekend door een boek geschreven door een zekere Longus, een Griekse schrijver uit de IIe-IIIe eeuw na Chr., waarover niet veel geweten is.

Daphnis en Chloé zijn beiden kinderen die op het eiland Lesbos worden achtergelaten. Ze worden echter gevoed en grootgebracht door een geit voor Daphnis en een schaap voor Chloe. Hij zal later geiten houden, zij schapen. Waneer ze 15 en 13 jaar oud, treft de Liefdesgod Eros ze en ze worden op elkaar verliefd. Maar ze zijn nog jong, onervaren en weten niets van het liefdesspel. Hun avonturen zullen later wel eindigen in een huwelijk.

Het thema van de door liefde gevatte onervaren jonge mensen, die naakt de hele dag samen zijn maar niet weten hoe te handelen, is er één dat heel veel werd opgenomen door kunstenaars, zeker vanaf de Renaissance. Het volstaat eens te kijken op de desbetreffende pagina op Printerest.

De beeldende kunsten, de poesie en ook de muziek hebben ook dat thema  dikwijls aangegaan. De Franse schilder François Boucher leverde een prachtige schilderij waar beide geliefden naast elkaar liggen (1743, The Wallace Collection, London ) en Marc Chagall creërde 42 prachtige lithografieën (1961) om het werk van Longus te illustreren.

Jacques Offenbach componeerde een operette hierover in 1860. En we mogen zeker niet het muziekaal ballet van Maurice Ravel vergeten. Het werk werd in 1912 voor het eerst opgevoerd door Serghey Diaghilev en zijn Russische Baletten.


Wij kennen verschillende versies van Daphnis en Chloe door Achilles Bentos. Het eerste werk kennen we goed: Daphnis bespeelt de fluit onder de pijnbomen, terwijl Chloe dromend over het water tuurt. Bentos noemde dit werk Daphnis en Cloe, en een kleine nota meldt nog dat hij voor het landschap voor de achtergrond de omgeving van Cannes (Frankrijk) heeft gebruikt.

Een andere versie is wat intrigerender. We kennen die alleen door een oude sepia-foto. Ook deze titelde Bentos "Daphnis & Cloe". Daphnis staat recht en bespeelt de fluit, en deze keer zit Chloe aan de oever van het meer en ze lijkt opnieuw te dagdromen. Enkele geitjes lopen rond. 

Merkwaardig is dat we een foto hebben van Bentos' atelier, waar aan de muur een gelijkaardige schilderij hangt. De achtergrond is volledig gelijk, Daphnis en Chloe zijn gelijk afgebeeld, maar de voorgrond verschilt lichtjes, vooral in de linkerhoek onderaan. Hebben we hier te maken met een ander werk, of met retouches? Waarbij één van de twee niet het finale werk zou zijn? Moeilijk te zeggen, natuurlijk, maar we weten dat Bentos wel regelmatig eenzelfde achtergrond gebruikte voor verschillende werken, dus we zouden eerder neigen naar de eerste hypothese. 

Een laatste versie is vermoedelijk ook op dit thema geinspireerd. Al is het zo dat deze keer alleen de fluitspeler is afgebeeld. Bentos noemt dit werk 'De Morgen' en vermeldt dat ook hier het landschap in de buurt van Cannes hem inspireerde. 

Wat er ook van is, dit thema, dat kennelijk sterk geapprecieerd werd door Achilles De Maertelaere, leverde een paar prachtige werken die de grote vaardigheid van Bentos in het schilderen van landschappen tentoon spreidt.